თავადი ევსტაფი აბაშიძე: დიპლომატიის, კულტურისა და ტრაგედიის ცხოვრება

თავადი ევსტაფი აბაშიძე: დიპლომატიის, კულტურისა და ტრაგედიის ცხოვრება

თავადი ევსტაფი აბაშიძე (1816-1885) იყო გამოჩენილი ქართველი დიდგვაროვანი, დიპლომატი და ხელოვნების მფარველი, რომელმაც მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა მღელვარე მე-19 საუკუნეში. მდიდარი ისტორიის მქონე წარჩინებულ ოჯახში დაბადებულმა აბაშიძემ თავისი დროის რთულ პოლიტიკურ ლანდშაფტზე იარა, წარუშლელი კვალი დატოვა ქართულ კულტურასა და ისტორიაში.

ადრეული ცხოვრება და ოჯახი

ევსტაფი აბაშიძე დაიბადა საქართველოში, იმერეთის გუბერნიის სოფელ ზემო აბაშაში. მისი ოჯახი, აბაშიძეები, იყო ძლევამოსილი და გავლენიანი კლანი, რომელსაც კავშირი ჰქონდა ქართულ მონარქიასთან. მისი მამა, თავადი დავით აბაშიძე, ქართული საზოგადოების პატივსაცემი ფიგურა იყო, დედა კი, პრინცესა მარიამ წერეთელი, ინტელექტუალური და მხატვრული საქმიანობით ცნობილი დიდგვაროვანი ოჯახიდან იყო. მცირე ასაკიდანვე ევსტაფიმ მიიღო მკაცრი განათლება, დაეუფლა ენების, ლიტერატურისა და დიპლომატიის უნარებს.

დიპლომატიური კარიერა

აბაშიძის დიპლომატიური კარიერა ახალგაზრდობაში დაიწყო. ის მსახურობდა ქართული სამეფოს წარმომადგენელად ოსმალეთის იმპერიაში, აკონტროლებდა ორ ერს შორის რთულ და ხშირად საეჭვო ურთიერთობას. მისი დიპლომატიური უნარები დიდად იყო დაფასებული და იგი ცნობილი იყო თავისი ტაქტით, ინტელექტით და ხიდების აშენების უნარით, თუნდაც პოლიტიკური არეულობის პირობებში. მან ასევე ითამაშა როლი რუსეთთან მოლაპარაკებებში, რომელიც სტაბილურად აფართოებდა თავის გავლენას კავკასიის რეგიონში.

ხელოვნების მფარველი

დიპლომატიური საქმიანობის გარდა, აბაშიძე ხელოვნების მგზნებარე მფარველი იყო. იგი აქტიურად უჭერდა მხარს ქართველ მწერლებს, მუსიკოსებს და ხელოვანებს, ხელს უწყობდა კულტურულ რენესანსს უცხოური გავლენის ფონზე. მისი სახლი თბილისში ინტელექტუალების და ხელოვანების თავშეყრის ადგილად იქცა, სადაც მათ შეეძლოთ იდეების განხილვა, მათი ნამუშევრების გაზიარება და ერთმანეთის შთაგონება. მას განსაკუთრებით უყვარდა ლიტერატურა და აფინანსებდა მრავალი წიგნისა და ჟურნალის გამოცემას, რაც ხელს უწყობდა ქართული კულტურული მემკვიდრეობის შენარჩუნებასა და პოპულარიზაციას.

მისი შემდგომი წლების ტრაგედია

მიუხედავად მისი მიღწევებისა, აბაშიძის შემდგომი წლები ტრაგედიით გამოირჩეოდა. იგი შეესწრო საქართველოს დამოუკიდებლობის დაკნინებას და რუსეთის იმპერიის მზარდ ძლიერებას. მის ძალისხმევას ქართული კულტურისა და ავტონომიის შესანარჩუნებლად რუსეთის ხელისუფლების მზარდი წინააღმდეგობა მოჰყვა. მას პოლიტიკური დევნა დაემუქრა და იძულებული გახდა გაქცეულიყო კონსტანტინოპოლში, სადაც დარჩენილი დღეები გაატარა გადასახლებაში. იგი გარდაიცვალა 1885 წელს, გატეხილი კაცი, მაგრამ მისი, როგორც დიპლომატის, ხელოვნების მფარველის და ქართული კულტურის ჩემპიონის მემკვიდრეობა დღემდე განაგრძობს შთაგონებას და რეზონანსს.

თავადი ევსტაფი აბაშიძის გახსენება

თავადი ევსტაფი აბაშიძის ცხოვრება უბედურების წინაშე ქართველი ხალხის გამძლეობისა და მონდომების დასტურია. ის ნავიგაციას უწევდა რთულ პოლიტიკურ ლანდშაფტს, ხელს უწყობდა ქართულ კულტურას და დიპლომატიას იმპერიული ხელყოფის გამოწვევების წინაშე. მისი მემკვიდრეობა შეხსენებას ემსახურება კულტურული მემკვიდრეობის შენარჩუნების, ინტელექტუალური გაცვლის ხელშეწყობისა და ეროვნული იდენტობის დაცვის მნიშვნელობის შესახებ გარე ზეწოლის პირობებში. ის რჩება აღფრთოვანებისა და შთაგონების ფიგურად ქართველთა თაობისთვის და მათთვის, ვინც აფასებს იმ პიროვნების ღვაწლს, რომლებიც ცდილობენ თავიანთი კულტურული მემკვიდრეობის დაცვას და ერებს შორის ურთიერთგაგების ხელშეწყობას.

შემდგომი კითხვა

• აბაშიძეების ოჯახი და საქართველოს ისტორია პროფესორ გიორგი გამყრელიძის
• ქართული კულტურა მე-19 საუკუნეში: რუსული გავლენის გავლენა პროფესორ დავით კახიძის